Аляксандр Даманаў

БЕЛАРУСЬ | интервью | 2.04.2020

Герой нашага інтэрв’ю — мастак Аляксандр Даманаў. Chrysalis Mag пагутарыў з ім аб персанальнай выставе, кантактах з аўдыторыяй, уплыве іншых мастакоў, патрэбе ў адукацыі.

ПAДЗЯЛIЦЦА:

– Як Вы маглі б вызначыць асноўную тэматыку Вашых работ?

– Адной канкрэтнай тэмы, дакладнай лініі — у мяне няма. Ёсць серыя работ, якія я задумваю — я бяру канкрэтную ідэю, тэму, і распрацоўваю яе. Але вельмі часта бывае, што, самога вобразу недастаткова для таго, каб пачаць працу, і па завяршэнні я не даю канкрэтнай тэмы, або філасофіі, я не апранаю яе ў ідэйныя рэчы.

Калі казаць аб асноўных тэмах для мастацтва — іх не такі вялікі дыяпазон. Частка работ, звязаных з біблейскай тэматыкай — гэта тэмы, якія заўсёды цікавілі мастакоў. Я іду па тым жа шляху, толькі я спрабую знайсці сваё аблічча.

Хрысціянская тэматыка мне блізкая. Містычныя або іншыя рэчы я стараюся не браць. У маіх працах часта бываюць сумяшчэнне вобразаў — мастакоў, якія ўжо жылі, з маімі ўласнымі новымі вобразамі. Атрымліваецца такое пагружэнне гэтых мастакоў у новае асяроддзе, цяпер такая тэма досыць папулярная, хоць я ўжо паступова адышоў ад яе.

«Прысвячаецца маме»

Бiяграфия:
Даманаў Аляксандр Аляксандравіч нарадзіўся 29 кастрычніка 1981 года ў горадзе Мінску.

Адукацыя:
2000 г. — скончыў Мінскі Мастацкі ліцэй № 26;

2000 – 2006 — вучоба ў Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў (аддзяленне манументальна-дэкаратыўнага мастацтва);

2006 – 2010 — творчыя акадэмічныя майстэрні жывапісу, скульптуры і графікі (аддзяленне жывапісу).

З 2014 года член Беларускага саюза мастакоў.

Усе выявы ўзятыя з афіцыйнага сайта мастака.

Site
Instagram
Facebook

Перадрук матэрыяла магчымы толькі з дазволу рэдакцыі.

– Ці прытрымліваецеся вы пэўнага стылю ў жывапісу, ці важна гэта для Вас?

– Я думаю, што не. Але мне здаецца, я ў пэўным сэнсе закладнік пэўных рэчаў, таму што мастак не столькі сам выбірае, да чаго яму імкнуцца (калі гэта, вядома, не пэўная камерцыйная выгада), колькі ў прынцыпе ў яго ёсць ўнутраны патэнцыял, і ён імкнецца яго развіваць. Не маючы магчымасці пераскочыць праз сябе, ён максімальна спрабуе зрабіць тое, як ён бачыць, адчувае, якія ў яго ёсць для гэтага магчымасці. Ён абапіраецца на свае пэўныя эстэтычныя густы, часта яму дыктуе яго нутро, унутранае развіццё — тое, як ён мадэлюе. Ён не можа нават адмовіцца ад пэўнай палітры, тэхнічных момантаў, і іх не так лёгка мяняць сваім уласным жаданнем.

З іншага боку, за кошт таго, што я скончыў кафедру манументальнага жывапісу БДАІ, мы вывучылі шмат тэхнік, звязаных з тым, чым адзін матэрыял адрозніваецца ад іншага. Адна тэхніка мае адзін дыяпазон, іншая — іншы. І ты бачыш, чаму маслены жывапіс так сфарміраваны, чаму, дапусцім, графічныя матэрыялы маюць такі дыяпазон, якія ёсць перавагі ў гэтым.

Мне часта даводзілася працаваць з рознымі матэрыяламі, рознымі аб'ёмамі, у плане фармату. Але цяпер я больш перайшоў на маслены жывапіс, раблю зусім разнапланавыя рэчы, развіваюся ў гэтай тэме. За кошт таго, што я кансерватар, я вельмі шмат вывучаю, гляджу тое, што стваралася на працягу многіх часоў. Адпаведна, я сам гэта не прыдумаў, але я спрабую зразумець - чаму гэта менавіта так рабілася, у такім ключы, я маю на ўвазе мастакоў, якія займаліся гэтым з пакалення ў пакаленне.

Ёсць рэчы, якія я спрабую зразумець, ёсць тое, што я не разумею, не ўмею, і ў прынцыпе, ўсведамляю, наколькі гэта складаней, чым я нават магу сабе ўявіць. Але як я ўжо казаў — ты ўсё роўна з'яўляешся закладнікам пэўных уменняў, жаданняў, запалу. Яны ўплываюць на цябе, чаму - не думаю, што на гэта можна адказаць адназначна, ці мая гэта заслуга, або частка таго, як я сфармаваўся.

«Медуза»

«Раўнавагу»

– Якія мастакі аказвалі на вас ўплыў, зыходзячы з вашых работ?

– У розны час аказвалі ўплыў розныя мастакі. Гэта становіцца цэлым багажом — на мяне аказваюць уплыў нават тыя мастакі. якія мне не падабаюцца. Або засілля пэўных стыляў, напрамкаў, якія цяпер ёсць — я магу з імі не згаджацца, але пры гэтым, хочаш - не хочаш, ты глядзіш, што цяпер у мэйнстрыме, і нават калі табе гэта не блізка — гэта ўсё роўна аказвае на цябе ўплыў. Ты пераконваешся ў чарговы раз, як рэчы, якія табе далёкія, быццам сцвярджаюць цябе ў тым, што табе цікава гэтым займацца.

Раней былі людзі, вышыні якіх дамагчыся было практычна немагчыма, і нягледзячы на з'яўленне мноства розных тэхналогій, нам складана акунуцца ў іх атмасферу, займацца тым жа, што і яны, баяцца пераймаць ім, быць капіістам, падобнымі на іх — практычна мала шанцаў, што так атрымаецца. Гэта будзе вялікая павярхоўная праца, скапіяваная чыста тэхнічна, але напоўненая зусім іншым.

На працягу стагоддзяў, у кожнай эпосе, былі людзі, якія сфармавалі жывапіс, настолькі, што іх нельга не ўлічваць. Але называць іх — з аднаго боку, ўжо збіта, з іншага — многае ўплывае з таго, аб чым ты не падазраеш, нават тыя рэчы, якія табе не блізкія.

«Межжанровое»

– Гледзячы на вашы работы, можна адзначыць іх скрупулёзнасць, дэталізацыю. Колькі займае па часе стварэнне работ, з тэхнічнага пункту гледжання?

– Я працую практычна кожны дзень, не гляджу на выходныя дні. Праца залежыць ад майго вольнага часу - чым больш яго, тым больш я займаюся. З часам выпрацоўваецца такая гісторыя: увесь твой час — гэта вольны час. Нават твае блізкія з часам пачынаюць прымаць твае капрызе.

З часам, я выпрацаваў для сябе, што праца ідзе 2-3 месяца, але гэта не значыць, што яна вядзецца пастаянна. Паралельна я вяду ад трох да пяці-шасці работ. Пакуль пішаш адну працу, масла дастаткова доўга сохне, выкарыстоўваючы тэхнічныя прыёмы, можна задзейнічаць практычна ўсё палатно. Пакуль сохне адно палатно (на гэта трэба некалькі дзён), на наступны дзень трэба пісаць іншае. Але ўсё роўна, іх не павінна быць шмат, каб не астыць ад працы.

Ёсць яшчэ такі момант - бывае, паралельна пішаш вялікую працу, і маленькую. І па часе гэта займае не нашмат больш, наколькі адрозніваецца фармат — ён можа адрознівацца ў дзесяць разоў, але праца пішацца ў два разы павольней.

Ад чаго яшчэ залежыць праца - часта ў мяне няма дакладнай задумкі таго, да чаго я павінен яе прывесці. Я ад пачатку і да канца не я фармулюю пэўную думку, бачанне, часам нават сама тэма мяняецца ў працы. Калі гэта праца сфармулюецца ў адзіным ключы, мне ўжо дадаваць нічога ўжо не трэба, для мяне ўжо ўсё зразумела. Тады я, як правіла, працу пакідаю.

Галоўнае, каб у маёй галаве супадала з тым, што ў мяне на палатне. Па меры напісання працы, у цябе можа мяняцца стаўленне да выявы, палатна, ты сам становішся іншым чалавекам, і гэтую працу разбіраць ўжо не будзе вялікай цікавасці, саму ідэю. Улічваючы тое, што я не прадумваю скрупулёзна гэтую працу, мне важны сам працэс, праца можа перапісвацца некалькі разоў. І мне ўжо здаецца, што пара заканчваць - я разумею, што гэта не тое, ці сама тэма падказвае што трэба мяняць.

«Земляробства»

«Вочы Давіда»

– Ці ёсць творы, якія вы маглі б назваць сваімі самымі першымі, прафесійнымі, цалкам скончанымі, вы ж займаецеся жывапісам з дзяцінства?

– У мяне сям'я мастакоў, у некалькіх пакаленнях, па матчынай і бацькавай лініі. У мяне была мастацкая школа, потым - Акадэмія, творчыя майстэрні... і мне заўсёды здавалася, у перыяды вучобы, працы — ты робіш нядрэнныя рэчы. Праходзіць час - і ты ўспрымаеш гэта як вучнёўскія працы, а потым і наогул ніяк. І я прыйшоў да такога - тое што я раблю цяпер, мае перспектыву ў далейшым?

За апошнія гады ў мяне ёсць больш дакладнае разуменне таго, з чым мне можна паступіцца, а чым я не моцна гатовы захапляцца, надаваць гэтаму час, грошы. Для мяне не самае галоўнае, ці будзе гэта мець фінансавы складнік, або ажыятаж сярод публікі. І гэта кажа мне аб тым, што мне сапраўды важна тое, чым я займаюся. За апошнія пяць гадоў гэтыя рэчы для мяне значна больш цікавыя. Хоць я гляджу на свае больш раннія працы, і яны маюць іншую якасць, у добрым сэнсе гэтага слова - больш смялей, вальней, менш надуманасці.

Заўсёды можна знайсці добрыя моманты, убачыць у гэтым патэнцыял, ці наадварот - тое, над чым варта працаваць далей.

«Скрынка»

– Вы згадвалі прафесійнае адукацыю, ці было яно важным для Вас?

– Так, я лічу, у пэўнай сферы чалавек павінен авалодаць рамяством. Не столькі ім самім - многія могуць лаяць менавіта тэхнічную частку, таму што яна пераважае над іншымі важнымі для выяўленчага мастацтва рэчамі. Што для мяне было важна ў Акадэміі — было шмат зносін, з людзьмі, якія старэйшыя за цябе. Гэта быў такі кацёл, у якім ты варышся, і бачыш адразу вельмі многае. Пры чым, ты вельмі многіх людзей успрымаеш як аўтарытэт — сакурснікаў, людзей, якія старэйшыя за цябе, выпускнікоў Акадэміі.

У саюзна-творчых майстэрняў для мяне было важна, што мне ёсць дзе працаваць, такія мастакі, як Савіцкі, неабыякава ставіліся да такіх вучняў, студэнтаў, аспірантаў. З аднаго боку — гэта быў вялікі аўтарытэт, з другога - ён не быў такім дэспатычным, як пра яго часта казалі. Сам факт таго, што ў цябе ёсць свая майстэрня, ты не адзін, у цябе шмат вольнага часу, ты малады. Пры чым, ты яшчэ не зусім адпушчаны на вольныя хлябы, табе плацілі стыпендыю. І гэта паступовае вызваленне ад повязяў ВНУ - ты не адразу акунаешся ў гэтую прастору, дзе ў цябе няма таго ці іншага, і табе трэба адразу зарабляць, ты пачынаеш шукаць, прымаць першы варыянт, які трапляецца.

Адукацыя ўплывае, у любым выпадку. На кафедру (МДМ) я трапіў цікавым чынам — я хацеў ісці на кафедру жывапісу, у выніку я пайшоў на МДМ, зусім не разумеючы, што гэта. Сам лёс паўплываў, што, вось гэтая атмасфера, аддзяленне, дзе вывучаюць шмат тэхнічных рэчаў, дапамагае разбірацца больш, чым у адным кірунку, і казаць "я — вузкі майстар", хоць і для гэтага трэба ведаць значна больш, каб была магчымасць параўноўваць.

«Архітэктура»

– Наколькі вам важны кантакт з аўдыторыяй, ці часта вы ўдзельнічаеце ў выставах?

– Для мяне гэта больш складана, чым для многіх іншых мастакоў. Я не зусім адкрыты чалавек у пэўным плане. Я часта сам сабе кажу, што мне не важны глядач, я працую для сябе, але, гэта ў мяне такі характар — выставіўшы працу перад гледачом, я сумняваюся — я паказваю ў сваёй працы як яе лепшыя бакі, так і недахопы. У мяне прысутнічае грань паміж страхам, і жаданнем усё роўна паказаць сваю працу - чалавек павінен убачыць тое, што ты робіш.

Мастаку трэба з гэтым змірыцца — ёсць такое паняцце, як выстава, трэба паказваць свае працы, гэта пэўная частка кухні. Я стараюся выстаўляцца на групавых выставах, куды прыходзіць досыць вялікая колькасць людзей. Пасля заканчэння Акадэміі ў мяне была толькі адна невялікая персанальная выстава. Таму гэты год будзе для мяне справаздачны. У бліжэйшы час будзе вялікая выстава, для мяне гэта асаблівая падзея, Я даўно адвык ад такіх выстаў.

Іншая крайнасць — калі мастак занадта часта праводзіць выставы, і, па сутнасці, паказвае тое ж самае. Для мяне гэта не зусім прымальны варыянт — калі я прыходжу на іншыя выставы, я хачу ўбачыць іншае, новае, нават ад тых людзей, за якімі я сачу.